Του Δημήτρη Ρομποτή*
Το Γενικόν Προξενείον της Ελλάδος εν Νέα Υόρκη βάση διεθνών συνθηκών αποτελεί κυρίαρχο ελληνικό έδαφος, τουτέστιν, εντός του κτιρίου είναι η ίδια η Ελλάς! Για όσους το έχουν επισκεφτεί προς διεκπεραίωσιν υποθέσεως, δεν χρειάζεται να έχουν γνώσεις του διεθνούς δικαίου προκειμένου να αντιληφθούν πάραυτα, άμα τη αφίξη, ότι πρόκειται για …πατρίδα, με τη διαφορά ότι αντί να αισθανθούν συγκίνηση όπως στη διαφήμιση του Ούζου 12, να νοιώσουν «στα σπλάχνα χαλασμό» που έλεγε κι’ο Βαλαωρίτης, μάλλον τους ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι, η δε ταραχή στα σπλάχνα είναι από την έκκριση οξέως εντός του στομάχου λόγω του άγχους και των νεύρων. Αν έχης έλκος, την έβαψες …
Για να είμαι ειλικρινής, στα περίπου 20 χρόνια της λελαμπρυσμένης δημοσιογραφικής μου εμπειρίας επί των ομογενειακών πραγμάτων (ο όρος περιλαμβάνει και «ανθρώπους») ουδέποτε υπήρξε περίοδος κατά την οποίαν ο κόσμος να μην είχε χίλια-μύρια παράπονα για την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχει το προξενείο (κάτι που παρεπιπτόντως δεν ισχύει για το κυπριακό). Υπήρχαν βέβαια περίοδοι ύφεσης, κατά τας οποίας επιτυγχάνετο ο πολυπόθητος συνδυασμός ενός δραστηρίου και σοβαρού γενικού προξένου και κάποιων υπευθύνων υπαλλήλων οι οποίοι σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα κατάφερναν να αλλάξουν την εικόνα και να αποκαταστήσουν το κύρος του θεσμού, έφευγε όμως ή ο ένας ή ο άλλος κάποια στιγμή και τα ζιζάνια θέριευαν εν ριπή οφθαλμού, λες και δεν είχαν φύγει ποτέ (και όντως δεν είχαν φύγει ποτέ)!
Τον τελευταίο καιρό φαίνεται ότι κάτι δεν πάει καλά διότι οι καταγγελίες και οι φωνές αγανάκτησης από πλευράς ομογενών έχουν πολλαπλασιαστεί άρδην. Υπάρχει δε και μια ποιοτική διαφορά στις διαμαρτυρίες: παλιά, προτεραιότητα ήταν η αποτελεσματικότητα στη διεκπεραίωση υποθέσεων και σε δεύτερο βαθμό η πατροπαράδοση …αγένεια και θρασσοπουστισμός των υπαλλήλων. Τη φορά αυτή οι όροι έχουν αντιστραφεί: ενώ ομολογούν πως όταν κατάφεραν να φτάσουν στο αρμόδιο άτομο η δουλειά τους έγινε, εντούτοις η αγένεια, ασέβεια και αμορφωσιά (διότι ουσιαστικά περί αυτού πρόκειται) έχει ξεπεράσει κάθε όριο! Ομογενής, γέννημα-θρέμμα ΗΠΑ με περιουσιακά στοιχεία εν Ελλάδι που εξ ανάγκης επισκέπτεται το προξενείο σε ετήσια βάση, θεωρεί δοκιμασία πλέον την εν λόγω εμπειρία. «Με το που μπαίνεις μέσα, σου κάνουνε την ψυχή μαύρη», μου είπε χωρίς περιστροφές. «Δεν θέλουνε να δουλέψουνε!» Την «έμφυτη» ελλαδική αγένεια και την επίκτητη δημοσιοϋπαλληλική αλαζονία ενισχύει και η αίσθηση της ανωτερότητος των εν Ελλάδι προερχομένων σε σχέση με τους εδώ γεννηθέντας. «Οταν στην αρχή δεν ξέρανε ότι μιλάω ελληνικά, ένας υπάλληλος με έστειλε στον άλλον λέγοντας δες τί θέλει αυτό το χαζοαμερικανάκι»!
Σε άλλες περιπτώσεις όταν η «αγανάκτησις» του έχοντος την εξουσία ή το αρχίδειον (μικρή αρχή) που έλεγον και οι αρχαίοι ημών πρόγοινοι, ξεχειλίζη, τότε πετάει και το δραματικό «άμα δεν σου αρέσει κυρά μου, να πας από εκεί που ήρθες»! Ξεχνώντας προφανός ότι η «κυρά» είναι στην πόλη της, εκεί όπου έχει γεννηθεί και μεγαλώσει κι’αν δεν είχε περιουσιακά στοιχεία στην Ελλάδα για τα οποία πληρώνει φόρους, δεν θα είχε κανέναν λόγο να ανέχεται τον «δερβέναγα» του προξενείου για τις «υπηρεσίες» του οποίου πρέπει να πληρώση κιόλας!
Η προσφώνησις σε ανθρώπους κάποιας ηλικίας δεν είναι το «κύριε» ή «κυρία» όπως θα περίμενε ο κάθε αφελής, αλλά το «μπάρμπας» ή «κυρά». Στον τομέα των διαβατηρίων όπου παραδοσιακά το πρόβλημα εκτραχύνεται, η καθόλα πατριωτική αναφώνησις αυτή ή αυτός «μας έχει πρήξει τα αρχίδεια» είναι κοινός τόπος. Εάν πάλι πάρης τηλέφωνο προκειμένου να ρωτήσης μερικά πράγματα και κάνης το λάθος, όπως εγώ προ τριετίας, να ζητήσης να σου επαλάβουν κάτι ακούς μπινελίκια που δεν είχες ακούσει σε γήπεδο ή υπόγεια ποδοσφαιρική λέσχη της Αστόριας για να μην πω ζαράδικο που έχει και κάποιο επίπεδο …
Δεν ξέρω αν η πρόσφατη αύξησις των κρουσμάτων αγένειας και αναίδειας στο ελληνικό προξενείο οφείλονται στην ξαφνική άνοδο της θερμοκρασίας και της υγρασίας που όσο νά’ναι αποσυντονίζει τα ήδη ξεκουρδισμένα μεσογειακά μας νεύρα. Δεν ξέρω επίσης αν οφείλεται στην ηττοπάθεια για τα χάλια της χώρας που αποθρασσύνει τις ήδη διεστραμμένες νεοελλαδικές μας αρετές. Δεν ξέρω τέλος αν οφείλεται στο γεγονός ότι ο νέος γενικός πρόξενος μετά από πολύμηνη παραμονή εδώ, αν και ευγενικός και πρόσχαρος, παραμένει …νέος με αποτέλεσμα τα ζιζάνια που λέγαμε να θεωρούν ότι έχουν το ελευθέρας. Αλλο που δεν θέλουν κιόλας…
Αν και ο κόμπος έχει φτάσει ήδη στο χτένι και θα πρέπει να αναμένονται «διαβήματα» προς το Υπουργείο Εξωτερικών από αγανακτισμένους ομογενείς, είναι ανάγκη ο γενικός πρόξενος να πατήση πόδι πάραυτα, εν ανάγκη να ρίξη και τα ανάλογα «σκαμπίλια» πριν τον πάρη και τον ίδιο το ρέμα. Ας υπενθυμίση στους «νομαρχίσκους» ότι εδώ είναι Αμερική και ο κόσμος είναι μαθημένος σε παροχή υπηρεσιών που ακόμη κι’αν δεν τον εξυπηρετούν, δεν τον κάνουν σκουπίδι τουλάχιστον! Είναι κατανοητό ότι σε πολλές περιπτώσεις οι ομογενείς έχουν άδικο και πάνε να εξυπηρετηθούν προκατειλημμένοι (είναι καλύτερα να σου βγη το μάτι παρά το όνομα), αλλά οι υπάλληλοι πρέπει να κατανοήσουν ότι αφενός δεν μπορούν να είναι αγενείς κι’αφετέρου αυτή η δουλειά χρειάζεται γερά στομάχια και νεύρα. Αν δεν τα διαθέτουν να πάνε αυτοί από εκεί που ήρθαν, έτσι απλά! Επίσης, ο γενικός πρόξενος και τα υπόλοιπα ανώτερα στελέχη να αποδυθούν σε μια εκστρατεία ανά την ομογένεια, αρχίζοντας από τις εκδηλώσεις όπου τους καλούν, ζητώντας συγγνώμη αντί να δίνουν εξηγήσεις και απλά να υπόσχονται ότι θα κάνουν το καλύτερο για να σταματήση αυτό το χάλι. Επειδή ο κόσμος τα έχει πάρει στο κρανίο, δεν θα ανεχθή εξυπνάδες και δικαιολογίες (ακόμη κι’αν είναι βάσιμες). Υπ’αυτή την έννοια, με ένα λυτρωτικό και συνάμα αφοπλιστικό συγγνώμη βάζεις γκολ από τα αποδυτήρια και ευελπιστής στη βοήθεια της διαιτησίας (όπως ο Ολυμπιακός με τον Αστέρα Τριπόλεως).
Ο αγών του γενικού προξένου δεν θα είναι εύκολος και για τον λόγο ότι στη δημοσιοϋπαλληλία επικρατεί κουλτούρα σιναφιού (όπως με τους παπάδες) όπου είναι κανόνας οι ελάχιστοι σοβαροί να καλύπτουν μονίμως πολλούς αλητήριους. Αποτέλεσμα είναι να δημιουργήται μια αίσθηση αντιπαλότητας σε σχέση με τον άνθρωπο που πάει να εξυπηρετηθή προκειμένου ο υπάλληλος να καταξιώνεται στα μάτια των συναδέλφων μέσω του «βασανιστηρίου» στο οποίο υποβάλει το εκάστοτε «θύμα»! Η λογική του ελλαδικού δημοσιοϋπαλληλισμού όπως έχει διαμορφωθεί ύστερα από τόσες δεκαετίες «αγώνων» και «κατακτήσεων», έχει αντιστρέψει τους όρους της σχέσης: ο κόσμος είναι εκεί για τους υπαλλήλους κι’όχι οι υπάλληλοι για τον κόσμο! Εν προκειμένω, λυπάμαι που το λέω, αλλά χρειάζεται μια Θάτσερ για να βάλη τα πράγματα στη θέση τους. Και ο νυν γενικός πρόξενος δεν είναι καν γυναίκα!
*Ο Δημήτρης Ρομποτής είναι δημοσιογράφος και εκδότης του περιοδικού ΝΕΟ με έδρα τη Νέα Υόρκη.
ΥΓ: Κατά τη διάρκεια της πολυετούς ραδιοφωνικής μου εμπειρίας, η εκπομπή με τη μεγαλύτερη ανταπόκριση από πλευρας κοινού ήταν μια συζήτηση για την ποιότητα υπερεσιών στο ελληνικό προξενείο της Νέας Υόρκης. Η εκπομπή ήταν αρχικώς διάρκειας δύο ωρών, αλλά επειδή τα τηλέφωνα δεν σταματούσαν πήγαμε στις τρεις ώρες και 45 λεπτά και κλείσαμε ούτως η άλλως με όλες τις γραμμές ανοικτές! Πολλά παράπονα ήταν κοινότυπα, αλλά το γεγονός ότι οι ομογενείς ανταποκρίθηκαν με τέτοια μαζικότητα σε μια ραδιοφωνική εκπομπή λέει πολλά …
