“Eδώ χάσαμε το όνομα της …φέτας , το όνομα της Μακεδονίας θα κερδίσουμε;”
Του Δημήτρη Ρομποτή*
Δεν υπάρχει “μεσογειακή κουζίνα” και να μην παρασύρεστε όταν ακούτε διάφορους “εμπειρογνώμονες” να το λένε και να παίρνουν όρκο για τις “θαυματουργές” ιδιότητές της. Οι χώρες γύρω από τη Μεσόγειο χρησιμοποιούν διάφορα και σε πολλές περιπτώσεις τελείως διαφορετικά υλικά, κάποια εκ των οποίων είναι και άκρως επιβλαβή, ιδιαίτερα αν καταναλώνονται συστηματικά (όπως το πρόβειο λίπος με το οποίο μαγειρεύουν στην Αίγυπτο). Η όλη ιστορία ξεκίνησε από την κρητική κουζίνα και εν συνεχεία επεκτάθηκε σε διάφορα άλλα μέρη της Ελλάδος. Ολες οι έρευνες που μιλάνε για ευεργετικά οφέλη στην ανθρώπινη υγεία αφορούν στην ελληνική κουζίνα προ του 1950 (πριν εμφανιστή ο Τσελεμεντές και οι διάφορες κρέμες). Τη “βάφτισαν” μεσογειακή οι ιθύνοντες του μάρκετινγκ λίαν προσφάτως για να συμπεριλάβουν την ιταλική, τη γαλλική, την ισπανική και κάποιες βορειοαφρικανικές κουζίνες που καμμία σχέση δεν έχουν με τις εν λόγω έρευνες. Να σημειωθή επίσης ότι η κρητική κουζίνα θεωρείται ευεργετική σε συνάρτηση με τον τρόπο ζωής των Κρητών του 1950 που χρησιμοποιούσαν εποχιακά υλικά, ακολουθούσαν ως έναν βαθμό τις Ορθόδοξες νηστείες και εξασκούνταν καθημερινά (στα χωράφια ή στα βουνά).
Την επόμενη λοιπόν φορά που θα ακούσετε για “Μεσογειακή Διατροφή” να ξέρετε ότι πρόκειται για …διαστροφή και να απαντάντε ανάλογα! Κι’αυτό όχι στο όνομα εθνικιστικού, σωβινιστικού ή …ρατσιστικού, όπως είναι πολύ της μόδας να λέγεται τώρα στην Ελλάδα, μένους, αλλά προκειμένου να ακριβολογούμε και να μην αλλοιώνεται ένα προϊόν, μια γαστρονομική κουλτούρα που εφόσον επαναπροσεγγιστεί μπορεί να γλυτώση πολύ κόσμο από καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά, περιττό βάρος και ψυχολογική καχεξία. Η καλύτερη διατροφή σε γενικές γραμμές έχει ως αποτέλεσμα πιο υγιείς ανθρώπους κι’αυτό ενδιαφέρει συνολικά και συλλογικά. Υπ’αυτή την έννοια θα πρέπη οι διάφοροι ελληνικοί σύλλογοι και κοινότητες εδώ στις ΗΠΑ, σε συνεργασία με τους εστιάτορες και τους εισαγωγείς τροφίμων, να αναλάβουν ενημερωτική πρωτοβουλία προκειμένου τόσον οι ομογενείς όσο και οι υπόλοιποι Αμερικανοί να μάθουν για αυτή την πτυχή της κουλτούρας μας και τη σημασία της.
Με το ίδιο πάθος που αγωνιζόμαστε (ή αγωνιζόμασταν) για το Κυπριακό, το όνομα της Μακεδονίας, το Αιγαίο και ποιός ξέρει τί άλλο ενδέχεται να προκύψη , πρέπει να διαφυλάττουμε και να προωθούμε τις πτυχές του ζωντανού μας πολιτισμού όταν βρίσκεται σε κίνδυνο. Η «μετατροπή» της ελληνικής κουζίνας σε «μεσογειακή» συνεπάγεται αναίρεση των ευεργετικών αποτελεσμάτων της στην ανθρώπινη υγεία, άρα είναι μια επιβλαβής διαδικασία κι’όχι απλά ένα χαριτωμένο, κατά τα άλλα, “marketing trick”. Κι’αυτό είναι το επιχείρημα που μπορεί να πείση, όχι «ιστορικοί» λόγοι κι’άλλες εθνικιστικές κορώνες ή αρλούμπες που ακούγονται ενδεχομένως συγκινητικές σε διάφορες ομογενειακές εκδηλώσεις, αλλά κανένας άλλος δεν μπορεί να πάρη σοβαρά, ιδιαίτερα σε μια κοινωνία που από αγγλοσαξωνική και πουριτανική γίνεται ολοένα και πιο πολυπολιτισμική.
Αυτού του είδους η προσπάθεια θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέση μοντέλο για την προώθηση και των άλλων εθνικών θεμάτων τα οποία όπως μπορεί να δη και ο πλέον αφελής δεν πάνε πουθενά. Εμείς τα λέμε κι’ούτε εμείς δεν ακούμε, ακόμη και οι δικοί μας άνθρωποι που έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει εδώ δεν έχουν ιδέα τί έγινε στην Κύπρο ούτε γνωρίζουν κάτι για τον σφετερισμό της μακεδονικής κληρονομιάς από τους σλαβογενείς και σλαβόφωνους κατοίκους των Σκοπίων. Πόσο μάλλον οι υπόλοιποι Αμερικανοί που στην καλύτερη περίπτωση μας αντιμετωπίζουν ως συμπαθητικούς χωριάτες αν δεν μας λοιδωρούν ανοιχτά. Μόνον εάν καταφέρουμε «να σερβίρουμε» τα θέματά μας σε πλαίσια ανθρωπιστικά και πολιτιστικά που να ενδιαφέρουν κάθε ελεύθερο άνθρωπο θα μπορούσαμε να ελπίζουμε σε μεγαλύτερη κατανόηση και ευνοϊκότερη αντιμετώπιση.
Το Κυπριακό, για παράδειγμα, είναι ζήτημα εισβολής και κατοχής, εθνικής και θρησκευτικής εκκαθάρισης, συστηματικής καταστροφής πολιτιστικής κληρονομιάς, ανθρωπιστικό υπό την έννοια ότι ακόμη υπάρχουν πρόσφυγες εκατέρωθεν των πλευρών που δεν μπορούν να πάνε στα σπίτια τους κλπ. Δεν είναι απλά εδαφικό ή οικονομικό που οδηγεί σε παζάρια και εκτροχιασμό του θέματος από τις σωστές του βάσεις. Στα πλαίσια μιας αναθεωρημένης πολιτικής, η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπη να μιλήση μέχρι και για την ανάγκη απελευθέρωσης των τουρκόφωνων Κυπρίων από τις τουρκικές δυνάμεις κατοχής! Στο Μακεδονικό μια πιο «επιθετική» και συνάμα «relevant» προσπάθεια θα έπρεπε να τονίζη τη σημασία και προσφορά του μακεδονικού πολιτισμού στην ανθρωπότητα επειδή οδήγησε στην ελληνιστική εποχή η οποία έθεσε εν πολλοίς τη βάση για την εξέλιξη του δυτικού πολιτισμού όπως τον ξέρουμε σήμερα. Η Ελλάδα και ο ελληνισμός που είναι πολύ μεγαλύτερος, δεν μπορούν μονίμως να παλεύουν για γεωγραφίες και νούμερα με αποτέλεσμα να έχουμε γίνει …νούμερα! Η πραγματική ισχύς βρίσκεται στον πολιτισμό (κάτι που φαίνεται να αντιλαμβάνεται πλήρως ο κ. Σαμαράς τοποθετώντας τον κ. Τζαβάρα στο υφυπουργείο Πολιτισμού. Εδώ γελάμε βέβαια, αν και σιχαίνωμαι όταν πρέπη να εξηγώ τα αστεία μου).
Στην περίπτωση των Σκοπίων, δεν βλάπτει να υπενθυμίζουμε στους υπόλοιπους Αμερικανούς ότι μέλη του «VMRΟ» – που υπάρχει ακόμα ως κόμμα – ήταν οι πρώτοι σύγχρονοι τρομοκράτες. Στην οθωμανική Θεσσαλονίκη, αρχές του 20ού αιώνα, τοποθετούσαν βόμβες σε καφενεία και δημόσιες υπηρεσίες με στόχο την παράλυση της δημόσιας ζωής και του κρατικού μηχανισμού μέσω του φόβου. Εν πολλοίς το κίνημα των Νεότουρκων ξεκίνησε από πυρήνες νεαρών Οθωμανών αξιωματικών που αναλάμβαναν να χτυπήσουν τους τρομοκράτες εξωδικαστικά επειδή οι αρχές δεν είχαν στοιχεία για να τους συλλάβουν. Αλλά αυτή είναι μια ακόμη ιστορική πτυχή που αγνοούμε, όπως και πολλές άλλες …
Μακρυγόρησα, αλλά επείγει μια αναθεώρηση στον τρόπο που προσεγγίζουμε τα λεγόμενα εθνικά μας θέματα και η «προστασία» της ελληνικής κουζίνας από γενικεύσεις και αλλοιώσεις χάριν ενός κακώς εννοουμένου «inclusion» μπορεί να αποτελέση πείραμα και οδηγό. Θα μου πήτε βέβαια, εδώ χάσαμε το όνομα της …φέτας (στην Αμερική), το όνομα της Μακεδονίας θα κερδίσουμε; Και σ’αυτή την περίπτωση όμως, το ελλαδικό κράτος διεκδίκησε τη φέτα …ελληνοπρεπώς τε και εθνικοπατριωτικώς, χωρίς να δώση την έμφαση στις υγιεινές παραμέτρους της ορθής παρασκευής: ότι δηλαδή η φέτα δεν μπορεί να περιέχη αγελαδινό γάλα, γεμάτο ορμόνες κατά κανόνα, αλλά μόνο αιγοπρόβειο. Στην πρώτη περίπτωση, την πατριωτική, το θέμα ενδιέφερε μόνο τη θερμοκέφαλη πλευρά του ελληναραδισμού μας. Στη δεύτερη θα μπορούσε να ενδιαφέρη όλους όσους ψάχνουν ένα υγιεινό τυρί με χαμηλότερη μάλιστα περιεκτικότητα σε χοληστερόλη …
*Ο Δημήτρης Ρομποτής είναι δημοσιογράφος και εκδότης του περιοδικού ΝΕΟ με έδρα τη Νέα Υόρκη.
ΥΓ: Γιατί φοβούνται τόσο στην Ελλάδα τον λεγόμενο “νέο” αντιρατσιστικό νόμο; Μήπως οι προηγούμενοι έχουν εφαρμοστεί ποτέ;
