Του Δημήτρη Ρομποτή*
Οπως τα ναρκωτικά δεν αντιμετωπίζονται ως κοινωνικό πρόβλημα μόνο ή κυρίως με νομοθετικά και αστυνομικά μέτρα, έτσι κι’άλλου είδους ψυχοπαθολογικές εξαρτήσεις, όπως ο φασισμός, ο ναζισμός, ο σταλινισμός, ο κομμουνισμός, ο ποδοσφαιρικός φανατισμός, η θρησκοληψία, ο εθνικισμός, ο ρατσισμός κλπ. δεν μπορούν να καταπολεμηθούν με απαγορεύσεις, συλλήψεις, φυλακίσεις και περιορισμό της δημοκρατίας (στο όνομά της!). Σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα που σέβεται τον κόσμο του, είναι παράλογο να απαιτούνται δηλώσεις «κοινωνικών φρονημάτων» ή αποκήρυξης ιδεολογημάτων, όπως έγινε με την απολογία των ταγών της Χρυσής Αυγής, γεγονός που έφτασε ηθικά να τους εξομοιώση με πραγματικά υπό διωγμόν ανθρώπους όπως ήταν οι αριστεροί από το ’50 μέχρι το ’74 που χρειάζονταν να δηλώνουν αντίστοιχες «μεταμέλειες» για να μην έχουν τον χωροφύλακα συνέχεια «στον κώλο», σύμφωνα με έκφραση κατατρεγμένου της εποχής. Με πλήρη αντιστροφή όρων, στις πάλαι ποτέ χώρες του υπαρκτού κομμουνισμού ή στην Κίνα και Βόρεια Κορέα μέχρι σήμερα, ο ολοκληρωτισμός αποδεικνύεται πιο «μεγαλόθυμος» και αντιμετωπίζει τους αντιφρονούντες ως «ψυχοπαθείς» που χρήζουν αναμορφώσεως. Αν είναι λοιπόν το ελληνικό κράτος να συμπεριφέρεται αυταρχικά, καταπατώντας το σύνταγμα και ανάγοντας τους Χρυσαυγίτες σε «αντιφρονούντες», η εμπειρία των χωρών αυτών προσφέρει μια ευφυέστερη, αλλά και πιο ανθρώπινη (αφού πρόκειται για πραγματικούς ψυχασθενείς) προσέγγιση στο πρόβλημα …
Πιο σοβαρά τώρα, σε μια δημοκρατία καθένας έχει το δικαίωμα να λέη ότι είναι ναζί ή ακόμα και ρατσιστής, όσο κι’αν ενοχλή αυτό. Το κράτος επεμβαίνει μόνο όταν αρχίσουν τέτοιοι τύποι να κάνουν τα λόγια τους πράξεις, δεν μπορεί να απαγορεύση την ελεύθερη έκφραση ιδεών, ακόμα κι’αν είναι κατάπτυστες. Στις ΗΠΑ, μερικούς από τους πλέον παράφρονες ναζί και ρατσιστές ανέλαβαν να υπερασπίσουν εβραϊκού θρησκεύματος δικηγόροι επειδή θεώρησαν ότι η ελευθερία έκφρασης είναι πολύ πιο σημαντικό αγαθό από ό,τι η δυνατότητα περιορισμού της στο όνομα θιγομένων κοινωνικών ομάδων. Επιπλέον, όπως έχει δείξει η παγκόσμια εμπειρία, οι αρρωστημένες ιδέες καταπολεμούνται αποτελεσματικότερα με ιδέες και δη υγειέστερες. Απαγορεύσεις και οποιαδήποτε μορφή αυταρχισμού δεν εμποδίζουν τον ολοκληρωτισμό, απεναντίας φανερώνουν αδυναμία και ανασφάλεια εκ μέρους του πολιτεύματος και ολοκληρωτισμοί κάθε είδους (όπως εσωκομματικοί) θριαμβεύουν σε τέτοια περιβάλλοντα (δεν είναι τυχαίο που τα ελλαδικά κόμματα είναι συγκροτημμένα ως δικτατορικοί μικρόκοσμοι με τους «αρχηγούς» – και όχι προέδρους ή επικεφαλής – να κατέχουν απόλυτη εξουσία και τους γύρω προθύμως να αυτοϋποβιβάζονται στις τάξεις των απλών αυλικών έως και γελωτοποιών εφόσον μάλιστα έχουν υπουργικές βλέψεις).
Κατανοώ (και το λέω ειλικρινά) την προσπάθεια τόσο των κυβερνητικών φερεφώνων παντός είδους όσο και εντίμων δημοκρατών να βρεθούν θετικές (και όντως υπάρχουν) συνέπειες στην παιδαριώδους χειρισμού κρατική κινητοποίηση εναντίον της Χρυσής Αυγής. Κάποιοι λένε ότι οι ναζί πήραν ένα μάθημα, μαζεύτηκαν κάπως, τώρα ξέρουν τί σημαίνει φυλακή και πως φάνηκε η υποκρισία και δειλία τους όταν αποκήρυξαν ενώπιον του ανακριτή τα ναζιστικά πιστεύω τους (δεν σκέφτονται βέβαια κατά πόσο σε μια δημοκρατία ο ανακριτής έχει δικαίωμα να ρωτήση κάτι τέτοιο). Κατά κάποιο τρόπο η Χρυσή Αυγή έχασε την «παρθενιά» της στα μάτια του απλού κόσμου μετά από αυτή την επιχείρηση εναντίον της. Ωστόσο, η αδυναμία από πλευράς κράτους να στηρίξη ουσιαστικά τις κατηγορίες και ενώ είχε παραβιάσει σειρά συνταγματικών διατάξεων προκειμένου να προβή στις συλλήψεις, ανατρέπει τα όποια θετικά προέκυψαν. Ψύχραιμοι παρατηρητές των τεκταινομένων είχαν επισημάνει εξαρχής τους κινδύνους διότι το τελευταίο που θα ήθελε κάθε εχέφρων δημοκράτης θα ήταν να δικαιωθούν οι νεοναζί και «να καθαγιαστούν» με το «μαρτύριο» του καταπιεζομένου υπό του «τυρρανικού» (ιδαίτερα όταν είναι να μαζέψη φόρους) κράτους. Η «παραγγελία» (Δ)ένδια προς την εισαγγελέα να κινηθή εναντίον της Χρυσής Αυγής με προσκόμιση …αποκομμάτων εφημερίδων ήταν μια πρώτη γεύση του επερχόμενου φιάσκου.
Αυτή είναι και η ουσία της όλης ιστορίας, ότι η συγκυβέρνηση αντιμετώπισε το θέμα ευκαιριακά, όπως την περίπτωση της ΕΡΤ, προκειμένου να αποκομίση επικοινωνιακά κυρίως οφέλη και “να πείση” τους εκτός Ελλάδος για την “πυγμή” και τη “σοβαρότητα” των προθέσεών της. Πόσο μάλλόν που ήταν να έρθη ο Σαμαράς στις ΗΠΑ και έψαχνε με το λυχνάρι να δείξη στους συνομιλητές του κάποια αποτελέσματα. Μιλάμε για δημόσιες σχέσεις, δηλαδή.
Τελικά, πάνω ακόμη κι’από την προχειρότητα των χειρισμών, ενοχλεί η αβάσταχτη ελαφρότητα των πραγματικών προθέσεων…
Ο Δημήτρης Ρομποτής είναι δημοσιογράφος με έδρα τη Νέα Υόρκη.
ΥΓ: Ο αυταρχισμός ενυπάρχει σε όλους τους ανθρώπους, από τη βρεφική κιόλας ηλικία, κατάλοιπο ενδεχομένως της καθεαυτήν ζωώδους φύσης μας. Είναι ο βαθμός καλλιέργειας που τον περιορίζει και τον κρατά ή δεν τον κρατά υπό έλεγχο. Κι’όταν λέμε καλλιέργεια, εννοούμε κοινωνική όχι απλά εκπαιδευτική. Πολλές φορές συναντάς τους πλέον αυταρχικούς ανθρώπους μεταξύ των πλέον μορφωμένων, άσχετα αν το καλύπτουν πίσω από μια χαριτωμένη ενίοτε, ξιπασιά και σικ σνομπισμό. Ο αυταρχικός είναι συνήθως φανατικός και εκ των πραγμάτων ανασφαλής όπως ο υπολείπων σύζυγος χαριεστάτης γυναικός. Περιφρονεί τον ουσιαστικό διάλογο ως άσκηση επιβεβαιωτική του εγγενούς “δικαιώματός” του να επιβάλλεται κι’όταν εξαναγκαστεί να συμμετάσχη σε συζήτηση καταφεύγει στον παράλληλο μονόλογο με σιγουριά αειθαλούς νεοφωτίστου. Οι σύγχρονοι Ελλαδίτες “πολιτικοί” αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του ανθρωποτύπου …
