Του Δημήτρη Ρομποτή*
Εχθές ανεφέρθην στην εντελώς άδικη και αδικαιολόγητη ως προς την κατανομή, μισθοδοσία των ιερέων στις ελληνορθόδοξες κοινότητες των ΗΠΑ. Ως λύση στο πρόβλημα πρότεινα να αναλάβη το θέμα η αρχιεπισκοπή και να τους μισθοδοτή ανάλογα με τα μέλη της οικογένειας που έχουν και τον τόπο όπου βρίσκεται η ενορία. Παράλληλα, οι άγαμοι ιερείς να μην μισθοδοτούνται (και μάλιστα με εκατονπενηντάρες χιλιάδες), αλλά να παίρνουν μια συμβολική αμοιβή (συν τα «τυχερά») για τις βασικές τους ανάγκες όπως συμβαίνει και με τους ρωμαιοκαθολικούς συναδέλφους. «Ιερομόναχος» και εκατόν πενήντα χιλιάδες δολάρια μισθό ετησίως δεν συμβιβάζεται από όπου και να το τραβήξης!
Επιπλέον, η μισθοδοσία δεν πρέπει μόνο να σχετίζεται με τον τόπο διαμονής, πόσο ακριβή δηλαδή είναι η ζωή σε μία πόλη, αλλά και με τις πραγματικές ανάγκες της οικογένειας του ιερέως. Αν δηλαδή τα παιδιά του έχουν μεγαλώσει, έχουν σπουδάσει και εργάζονται, άρα μπορούν να συντηρήσουν τον εαυτό τους, δεν δικαιολογείται μισθοδοσία εκατονπενηντάρας! Ο ιερεύς και η παπαδιά του μπορούν να ζήσουν με λιγότερα. Η ιεροσύνη άλλωστε είναι λειτούργημα, όχι καριέρα! Τουλάχιστον αυτό λένε και ξαναλένε οι ίδιοι. Διότι αν είναι ένα επάγγελμα, όπως όλα τα άλλα, τότε οι κοινοτάρχες που τους προσλαμβάνουν και τους μισθοδοτούν θα πρέπη να τους κοσκινίζουν περισσότερο, αν δηλαδή έχουν και τα ανάλογα προσόντα. Αν διαθέτουν και δίπλωμα ψυχολογίας για παράδειγμα, αν έχουν τα κατάλληλα «social skills» κι’αν έχουν περγαμηνές σε «fundraising» (που είναι και το σημαντικότερο κριτήριο, μεταξύ μας). Κι’αν μιλάνε ελληνικά, κάτι που όσο πάει και ξεφτίζει μαζί με το χρώμα του ράσου που από μαύρο σαν την πίσα έγινε μπλε σκούρο, με τάσεις προς το γκρι…
Μέχρι όμως να ξυπνήση το «χριστεπώνυμο πλήρωμα» και να αρχίση να απαιτή από τους ιερείς που πληρώνει σοβαρότητα και σεμνότητα, αν μην τί άλλο, καλό είναι ο αρχιεπίσκοπος να πάρη την κατάσταση στα χέρια του, γιατί στο τέλος θα χάση αυγά και καλάθια. Ας τραβήξη λίγο τα γκέμια διότι δεν θα τους μαζεύη με τίποτα έτσι που έχουνε ξετραχηλιστεί! Με τον δέοντα σεβασμό, αλλά εν ανάγκη ας πάρη το μαστίγιο, όπως έκανε κι’ο Χριστός όταν χρειάστηκε, κι’ας αρχίση να τους βαράη στα αυτιά μήπως και συμμορφωθούνε. Κι’αν το μαστίγιο δεν δουλεύει, να πάρη καμμιά βοϊδόπουτσα που την καταλαβαίνουν καλύτερα και να τους κυνηγήση! Εχει παραγίνει το χάλι τους! Προκαλούν πέραν από την όποια αισθητική έχει απομείνει, και τη δημοσία αιδώ!
Ολα αυτά όμως ημίμετρα είναι στο τέλος, χρειάζεται μια ριζική αναμόρφωση στον χώρο της εδώ εκκλησίας κι’από το αν θα τολμηθή θα εξαρτηθεί και το μέλλον της εδώ ελληνοαμερικανικής παρουσίας, αφού η εκκλησία, κακά τα ψέμματα, είναι ο κύριος εν ενεργεία θεσμός της ομογένειας (ο άλλος είναι το OTB – Off Track Betting) και ο βασικός συνδετικός κρίκος στις διάφορες γενιές Ελληνοαμερικανών, ιδιαίτερα αυτών που προέρχονται από μικτούς γάμους. Σ’αυτή την προσπάθεια απαιτείται τόλμη (και γοητεία) φαντασία (για να μπορούν να τραγουδούν μετά «δεν φταις εσύ, η φαντασία σου τα φταίει») και γνώση της πραγματικής ελληνορθοδόξου παραδόσεως και όχι της ελλαδικής, διότι αυτή ευθύνεται εν πολλοίς για το σημερινό χάλι στις Αμερικές κι’ας λυσσομανάνε διάφοροι αφελείς στην καλύτερη περίπτωση, για τον υποτιθέμενο «αφελληνισμό της εκκλησίας». Αφελλαδισμός χρειάζεται το ταχύτερο αν είναι να μην έχη η ομογένεια την τύχη της μητρός Ελλάδος, δυστυχώς μία από τις πλέον αφελληνισμένες χώρες της υφηλίου! Για το θέμα αυτό όμως, θα επανέλθω σε μελλοντικό σημείωμα, επί του παρόντος θα σταθώ στα εντός και επί τα αυτά χάλια μας.
Ενας από τους τομείς που χρήζει άμεσης αναθεωρήσεως, είναι η εφασμοσμένη ιερωσύνη ή οποία όπως και ο «εφαρμοσμένος σοσιαλισμός» έχει κλείσει τον κύκλο της προ πολλού κι’όσο κι’αν την ξεντώνουν δεν πρόκειται να χωρέση μέσα της τα νέα δεδομένα. Θα ξεχειλώνη μέχρι που θα σπάση και θα πεταχτούν τα ξύγκια έξω από όλες τις πάντες! Ισως να είναι και απάνθρωπο στις σημερινές συνθήκες να απαιτής από ανθρώπους να είναι ιερωμένοι όλη τους τη ζωή, τη στιγμή μάλιστα που δεν είναι και «ιερομόναχοι» (με τις εκατονπενηντάρες χιλιάδες μισθό και τις Λέξους). Η υπηρεσία σε κάποια ενορία θα πρέπη να έχη συγκεκριμένη χρονική διάρκεια με δυνατότητα ανανεώσεως μεν, κατόπιν εξονυχιστικής εξετάσεως δε. Και με συνεχή ψυχολογική υποστήριξη αντί για αυξήσεις μισθού και «τυχερών».
Οι Μορμόνοι, out of all people, προσφέρουν μια πολύ ενδιαφέρουσα πρακτική οι καταβολές της οποίας φτάνουν έως τις πρώτες εκκλησίες. Κάθε μέλος της κοινότητας είναι υποχρεωμένο να ιερουργή για ένα χρονικό διάστημα. Ετσι αποφεύγεται η κόπωση, η καθεστωποίηση και οι κλίκες. Υπάρχει ένας επίσκοπος ανά περιφέρεια που προσέχη να μην ξεφύγουν τα πράγματα και γίνουν ρόμπα, αλλά μέχρις εκεί η σχετική μονιμότητα. Από εκεί και πέρα η «διαποίμανση» ανήκει εξ ολοκλήρου στην ίδια την κοινότητα. Για αυτό λέγεται κοινότητα κι’όχι εταιρεία! Αυτή η πρακτική θα μπορούσε να αξιοποιηθή από την εδώ ελληνοορθόδοξη εκκλησία και ενδεχομένως να βελτιωθή, αν και ό,τι πιάνη στα χέρια του ο σύγχρονος «ελληνισμός» συνήθως εκφυλίζεται. Ας είμεθα όμως αισιόδοξοι που είναι και της μόδας.
Παράλληλα, να επεκταθή ο θεσμός των διακόνων σε όλο τα φάσμα των μελών. Οι διάκονοι δεν είναι ακριβώς ιερείς ούτε λαϊκοί, είναι κάπου στη μέση όπως και η Ελλάς θέλει να πιστεύη για τον εαυτό της με αποτέλεσμα να μην ανήκη ούτε στη δύση ούτε στην ανατολή, αλλά στα Βαλκάνια. (Υπ’αυτή την έννοια ο διάκονος είναι ο …ελληνοπρεπέστερος βαθμός της ιερωσύνης!)
Οι διάκονοι δεν είναι μόνο για να γυρίζουν σαν τους σερσέλους γύρω από τον επίσκοπο και να τον λιβανίζουν, μπορεί να είναι άνθρωποι που εμφορούνται από αίσθημα κοινωνικής προσφοράς και ενδιαφέρωνται να προσφέρουν εθελοντικώς τις υπηρεσίες τους σε κάποιον τομέα. Αυτή η τάση θα πρέπη να ενθαρρύνεται ώστε κάποια στιγμή να γίνουν ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Διάκονοι επίσης μπορεί να είναι και γυναίκες, όπως στις πρώτες εκκλησίες. Οι ρωμαιοκαθολικοί έχουν ξυπνήσει και έχουν ήδη αναπτύξει τον θεσμό των λαϊκών (γιατί υπάρχουν και οι …έντεχνοι) διακόνων. Να μπή και καμμιά γυναίκα σε καμμιά σοβαρή θέση κι’όχι μόνο στις χορωδίες, γιατί τόσοι άνδρες μαζί πάντα καταφέρνουν να μπλέξουν τα μπούτια στους στο τέλος! Κι’όχι μόνο μεταφορικώς …
Να εξεταστή επίσης πιο σοβαρά και η δυνατότητα …μεταγραφών! Πολλοί ρωμαιοκαθολικοί ή (μονίμως) διαμαρτυρόμενοι ιερείς που παίρνουν ψίχουλα για μισθό, ευχαρίστως θα «αλλαξοπίστιζαν» και θα έρχονταν να διαποιμάνουν μιαν ελληνορθόδοξη κοινότητα. Κι’όχι με «κατοστάρες», με καμμιά τριανταπενταριά χιλιάδες τον χρόνο θα έλεγαν και ευχαριστώ! Γιατί νομίζετε έχει γεμίσει η παπαδοσχολή στη Βοστώνη (άλλη σπατάλη χώρου και χρημάτων εκεί αφού θα μπορούσε να γίνη πρώτης τάξεως κανονικό πανεπιστήμιο) με προσήλυτους; Είδαν ξαφνικά το «Φως το Αληθινόν»; Απλά ξέρουν ότι στις ελληνικές κοινότητες έχει καλή κονόμα και πουλάς και μούρη από πάνω ως «φάδερ»! Νά τα τραπεζώματα, νά τα τυχερά, νά και οι εκδηλώσεις με Αμερικανούς επισήμους, πρώτη μούρη στο καβούρι που λέει και ο σοφός, αλλά κατά βάθος μαλάκας, λαός!
Αυτά είναι λοιπόν τα ζητήματα που θα έπρεπε να απασχολούν την εδώ εκκλησία κι’όχι αν θα γίνεται η λειτουργία στα ελληνικά (στην Αμερική του 21ου αιώνος!) Επειδή όμως η ουσία ουδέποτε αποτελεί σημαντικό μέρος του συλλογικού προβληματισμού μας, έτσι και η ελληνικότητα μας ενδιαφέρει ως επίφαση με αποτέλεσμα να εξαντλήται σε σκόρπιες λέξεις, μερικά ζεϊμπέκικα – ενώ οι γονείς και οι συγγενείς χέζονται από περηφάνεια – κανένα παστίτσιο άντε και καμμιά συναυλία με τον Πετρέλη …
*Ο Δημήτρης Ρομποτής είναι δημοσιογράφος με έδρα τη Νέα Υόρκη.
ΥΓ: 1) Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος έχει τρομερή, θα έλεγα wicked, αίσθηση του χιούμορ. Εβαλε μητροπολίτη Κεφαλλονιάς Λευκαδίτη!!!
2) Ο μακαριστός Χριστόδουλος πρέπει να είχε μεγάλο μίσος προς τους κατοίκους της Κοζάνης! Απόδειξη ότι τους έστειλε μητροπολίτη τον Παύλο Παπαλεξίου! Πρώτος φελλός και αρχιγλύφτης …
